Definicja promotor (ang. promoter)

Skrót polski
p

Opis hasła
Specyficzna sekwencja nukleotydowa, rozpoznawana przez polimerazę RNA i/lub czynniki transkrypcyjne, od której rozpoczyna się proces transkrypcji.
Budowa promotorów jest zróżnicowana w zależności od rodzaju komórek (prokariotycznych lub eukariotycznych) oraz od rodzaju polimerazy RNA przeprowadzającej transkrypcję z danego promotora (w komórkach prokariotycznych od czynnika s związanego z rdzeniem polimerazy).
Promotory prokariotyczne zawierają specyficzne rejony zwane -10 i -35 (rozpoznawane przez czynniki s), a niektóre dodatkowo posiadają tzw. element UP (rozpoznawany przez domenę na końcu C podjednostki a).

Promotory eukariotyczne, z których rozpoczyna się transkrypcja przeprowadzana przez polimerazę RNA I, posiadają tzw. rejon rdzenia promotora (rejon obejmujący nukleotydy od -45 do +20), rozpoznawany przez czynnik transkrypcyjny zwany UBFI oraz tzw. rejon UCE (ang. upstream control element), do którego wiąże się kompleks białkowy zwany SL1.
Promotory dla polimerazy RNA II zawierają sekwencję zwaną TATA, w rejonie -25 oraz szereg sekwencji pomocniczych położonych dalej przed miejscem startu transkrypcji. Z sekwencją TATA łączy się ogólny czynnik transkrypcyjny zwany TFIID, który składa sie z białka TBP (ang. TATA-binding protein) oraz szeregu białek zwanych TAF (ang. TBP-associated factors).
Promotory dla polimerazy RNA III mogą zawierać sekwencje położone za miejscem startu transkrypcji i być rozpoznawane przez czynniki transkrypcyjne (np. TFIIIA, TFIIIC), lub też składać się z kilku krótkich rejonów (zwanych OCT, PSE, TATA) położonych przed miejscem startu transkrypcji, do których także wiążą się czynniki transkrypcyjne.