Co to jest OKO

Co oznacza OKO: - narząd zmysłu wrażliwy na bodźce świetlne, zawierający specjalne komórki wzrokowe typu nabłonkowego, połączone w grupy, i w urządzenia pomocnicze, zawierające w szczególności pigment i substancje załamujące światło. Reaguje na długość i natężenie fali świetlnej. W komórkach wzrokowych bodźce świetlne są przetwarzane na impulsy elektryczne. Ewolucja o. polega raczej na doskonaleniu urządzeń pomocniczych. W najprostszym przypadku o. jest kubkowatym zagłębieniem powierzchni ciała; na dnie kubka występują komórki wzrokowe tworzące siatkówkę, a pod nimi znajduje się warstwa komórek zawierających pigment (u łodzików i meduz niektórych krążkopławów). O. kubkowate może być zaopatrzone w soczewkę i wówczas nazywane jest oczkiem (ocellum). W najprostszym przypadku soczewką jest wydzielina naskórka wypełniająca wnętrze kubka (u meduz, niektórych krążkopławów, dorosłych robaków płaskich i obłych, larw stawonogów, a również niektórych dorosłych skorupiaków i owadów). Oczka informują o natężeniu światła, ale nie tworzą obrazu. U pajęczaków przeźroczyste komórki naskórka, po wydzieleniu soczewki, stanowią pierwszy przedmiot załamujący światło, co umożliwia powstawanie obrazu. Tak zbudowane oczko jest nazywane ommatidium. U wyższych skorupiaków i u większości owadów występują stożkowate ommatidia o budowie bardziej skomplikowanej niż u pajęczaków; skupisko tys. ommatidiów jest nazywane o. mozaikowym. W o. mozaikowym pojedyncze ommatidia wytwarzają punktowe obrazy, składające się na zarys obserwowanego przedmiotu. U głowonogów o. ma podobną budowę jak u kręgowców a jedyna różnica polega na tym, iż u głowonogów światło padające na siatkówkę dociera najpierw do wrażliwego bieguna komórki wzrokowej, a nie do niewrażliwego. U kręgowców o. mają w przybliżeniu kulisty kształt i są umieszczone we wgłębieniach czaszki zwanych oczodołami, do których są przymocowane dzięki mięśni. Plan budowy o. jest u wszystkich kręgowców identyczny. Zasadniczy zrąb o. stanowi gałka oczna, gdzie ścianie wyróżnia się trzy warstwy: zewnętrzną (twardówka, po stronie przedniej przechodząca w rogówkę) o włóknistej konsystencji, środkową (naczyniówka, której przedni brzeg tworzy pierścieniowatą tęczówkę z centralnym otworem - źrenicą, i ciało rzęskowe) i wewnętrzną (→ siatkówka). Właściwą częścią receptorową jest siatkówka, a ściśle tworzące ją → czopki i → pręciki. Układ optyczny o. tworzą rogówka i soczewka: światło jest załamywane raczej na rogówce, z kolei soczewka reguluje ostrość obrazu powstającego na siatkówce (→ akomodacja). ¬renica reguluje liczba światła dopływającego do siatkówki. Obraz powstający na siatkówce jest rzeczywisty, odwrócony i zmniejszony. Zobacz aberracja chromatyczna, aberracja sferyczna, akseroftol.