Definicja Dieta

Co znaczy DIETA: Stan Zdrowia J. ustnej Zależy Od:
stylu życia 35% (higiena j. ustnej,dieta),
uwarunkowań środowiskowych 35% (polityka,ekonomia),
uwarunkowań osobniczych 15% (podatność na próchnicę),
mechanizmu opieki zdrowotnej 15% (opieka stomatologiczna),
Potencjał Próchnicotwórzczy Cukrów:
sacharoza>glukoza,fruktoza,maltoza,laktoza>skrobia (nie jest kompletnie rozkładana w jamie ustnej)
źródła cukru:
-zewnatrzkomórkowe wielocukry zawarte w pokarmach,
-glikoproteiny śliny,
-wielocukry tworzące połączenia między włóknami kolagenu a kryształami minerałów,
-wielocukry zgromadzone wewnątrz komórek bakteryjnych,
Zmiany pH:
w ciągu 1-3 min. pH płytki nazębnej spada poniżej 5 (pH krytyczne),pozostaje na tym poziomie poprzez 30-60 min.,do momentu gdzie ślina dzięki swoim właściwościom buforującym nie przywróci pH do wartości optymalnych (6,5-7,2).
Wniosek:
Im więcej takich spadków pH,a więc krótsze odstępy między następnym spożywaniem napojów i posiłków,tym szybciej dochodzi do demineralizacji.przy spożywaniu pokarmów co 60 min.,bez końca dochodzi do uszkadzania szkliwa.
osoby z wrodzoną nietolerancją fruktozy nie chorują na próchnicę.
sok cytrynowy skutkuje po 2 min spadek pH do 4,8 a po 30 min podnosi się do 5,6,
sok pom skutkuje po 2 min spadek pH do 5,4 a po 30 min podnosi się do 6,6,
Coca-Cola skutkuje po 2 min spadek pH do 5,6 a po 30 min podnosi się do 6,0,
mleko nie zmienia pH płytki nazębnej,
cukry proste: sacharoza,maltoza,fruktoza,glukoza są bardziej szkodliwe niż cukry złożone: skrobia,glikogen,błonnik,
-szybciej ulegają one fermentacji,tworzy się płytka nazębna z ich udziałem,z kolei zanim cukry złożone zostaną rozłożone,znajdują się już w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego.
W najwyższym stopniu Szkodliwe Pokarmy:
toffi,biały chleb z dżemem,słodkie pieczywo,czekolada,lizaki,suszone owoce,
zjedzenie jabłka przed snem skutkuje obniżenie pH do 4,0 i utrzymuje się poprzez 2 godz,tymczasem tylko 150 sek wystarczy by doszło do demineralizacji szkliwa.
Wymuszone okresy ograniczonej podaży cukru (na przykład moment wojny) z reguły powodowały pomniejszenie nasilenia próchnicy.
Węglowodany:
Cukry Złożone:
Sacharoza (dwucukier) ->inwertaza bakteryjna->glukoza+fruktoza
Cukry Proste:
glukoza->transferaza glikozylowa (alfa-glukozydaza)->
alfa 1,3 glukan nierozpuszczalny (mutan) /zwiększa masę płytki nazębnej i powiększa agregację bakterii/,
alfa 1,6 glukan rozpuszczalny (dekstran) /rezerwa cukru przy niedoborze w pożywieniu/,
wewnątrzkomórkowy polisacharyd (glikogen),
fruktoza->transferaza fruktozylowa (3-fruktozydaza)->fruktan/lewan (zewnątrzkomórkowe polisacharydy) /rezerwa cukru przy niedoborze w pożywieniu/,
fermentacyjny rozkład do kwasów organicznych.
Rezerwą metaboliczną paciorkowców jest również polisacharyd magazynowany wewnątrz komórki jako glikogen. Jego synteza przebiega od glukozo-6-fos-foranu poprzez urydynodifosfoglukozę, stanowiącą bezpośredni prekursor syntezy. Glikogen, podobnie jak rozpuszczalne polimery zewnątrzkomórkowe, zużywany jest poprzez bakterie jako źródło energii, szczególnie w okresie głodu cukru, ,a więc pomiędzy posiłkami. Jest on metabolizowany z tworzeniem raczej kwasu mlekowego. Streptococcus mutans może metabolizować do kwasu mlekowego również zewnątrzkomórkowy fruktan (lewan), jeżeli jest pozbawiony egzogennego źródła cukru.
Tak zwana płytka głodowa (przy diecie pozbawionej sacharozy) praktycznie nie zawiera polisacharydów zewnątrzkomórkowych i tylko bardzo niewiele wewnątrzkomórkowych. Ciekawe, iż po ponownym dowozie sacharozy najpierw magazynowane są polisacharydy wewnątrz komórki, czyli glikogen, a w drugiej kolejności cukry zewnątrzkomórkowe.
Fruktoza, obok rozpuszczalnych polimerów zewnątrzkomórkowych, jest kluczowym podłożem glikolizy i bakteryjnej fermentacji. Wyzwolona w czasie tego procesu energia jest podstawowym źródłem energetycznym dla mechanizmów życiowych bakterii. Glikoliza może przebiegać w warunkach tlenowych i beztlenowych. Wytworem końcowym tych złożonych reakcji biochemicznych płytki są różne kwasy organiczne. Wybrane gatunki (((na przykład paciorkowce i promieniowce) rozkładają glukozę z powstaniem dwóch cząsteczek kwasu mlekowego. Kwas mlekowy może być poprzez inne bakterie (((((na przykład Veillonella) przetworzony do słabszych kwasów: proprionowego, octowego, masłowego czy pirogronowego. Kwas mlekowy i pirogronowy stanowią połowę wszystkich powstałych kwasów. Kwasy te obniżają pH płytki nazębnej i jeżeli nie nastąpi ich zobojętnienie, raczej poprzez buforowe właściwości śliny, może dojść do demineralizacji szkliwa. Spadek pH, poniżej którego dochodzi do odwapnienia szkliwa (tak zwany krytyczne pH szkliwa), wynosi od 5,5 do 5,0.
Bezpośrednią zależność nagłego spadku pH płytki od akumulacji kwasu po podaży pokarmu zawierającego cukier pierwszy wykazał w klasycznym doświadczeniu Stephan (1944). Jednorazowe płukanie j. ustnej 10% glukozą i pomiar pH płytki na zębie elektrodą antymonową przed płukaniem i w ciągu 1 godziny po płukaniu dało charakterystyczny wykres pH, znany jako krzywa Stephana (ryc. 85). Wynika z niej, iż płukanie glukozą już po 10 minutach prowadzi do spadku pH poniżej. 5,0, czyli poniżej wartości^krytycznej szkliwa; spadek pH utrzymuje się pewien czas i powoli, stopniowo ulega neutralizacji.